Catur/Kelainan

Sebagaimana catur telah berubah di sepanjang beberapa abad ia telah dimainkan, terdapat orang yang cuba menambah ciri atau idea baharu ke dalam catur di zaman ini. Kadangkala ia cuma merupakan perubahan kecil peraturan untuk menjadikan permainan lebih menarik, namun ada juga idea baharu yang mencadangkan perubahan besar hingga pada asasnya ia merupakan permainan baharu. Berikut ialah sebahagian kelainan catur yang boleh dipertimbangkan sekiranya pemain berminat mengujikaji idea alternatif untuk bermain catur:

• Catur bukaan rawak
• Arimaa
• Bug House
• Xiangqi (catur Cina)
• Fairy chess

Banyak lagi kelainan catur boleh ditemui di Wikipedia.

Catur bukaan rawak

Contoh permulaan catur bukaan rawak

Catur bukaan rawak sama sahaja dengan catur biasa, cuma ia tiada fasa pembukaan dan buah-buah boleh dianggap telah dibangunkan. Berikut merupakan peraturan menyediakan papan permainan catur bukaan rawak.

Bermula dengan papan kosong, pastikan petak putih berada di bahagian bawah kanan. Pemain Putih meletakkan satu buah putih:

• Jika dia memilih bidak, dia boleh meletakkannya di mana-mana petak di baris kedua, ketiga atau keempat.
• Jika dia memilih buah lain (kuda, gajah, tir, menteri atau raja) dia boleh meletakkannya di mana sahaja.

Seterusnya giliran Hitam meletakkan satu buah.

• Jika dia memilih bidak, dia boleh meletakkannya di mana-mana petak di baris kelima, keenam atau ketujuh.
• Jika dia memilih buah lain dia boleh meletakkannya di mana sahaja, asalkan:
  • Jika raja lawan telah diletak, dia tidak dibenarkan menyerangnya.
  • Dia tidak dibenarkan meletakkan rajanya dalam keadaan diserang.

Permainan bersambung dengan setiap pemain bergilir-gilir meletakkan satu buah sehingga kesemua 32 buah diletak. Selepas itu, permainan berlangsung sama seperti catur biasa.

Perhatikan bahawa:

• Gajah mesti diletakkan di petak berlawanan warna.
• Raja dan tir boleh berkubu sekiranya mereka berada di kedudukan sepatutnya dan belum bergerak (seperti peraturan catur biasa).
• Memakan secara en-passant juga dibenarkan sekiranya kedudukannya betul.

Fairy chess

Terdapat beberapa buah baru yang bergerak mengikut peraturan baru:

• Camel (unta) dan zebra (kuda belang) boleh melompat seperti kuda (2,1), namun lebih jauh (3,1) dan (3,2).
• Knightrider boleh melompat seperti kuda, tetapi lebih jauh dalam arah yang sama (seperti gajah).
• Grasshopper (belalang) boleh bergerak ke mana-mana arah seperti menteri, tetapi cuma dengan melompat buah lain.