Dam/Taktik

Taktik dan strategi yang boleh digunakan biasanya bergantung kepada jenis lawan yang dihadapi, dan juga cara permainan pemain sendiri.

Asas taktik

Permainan tertutup

Sesuatu permainan dianggap terbuka sekiranya buah-buah di tengah papan dimakan dalam beberapa gerakan awal, dan dikira tertutup jika tidak. Penamaan terbuka atau tertutup ini adalah kerana terdapat kebebasan pergerakan yang lebih bagi pemain dalam permainan terbuka, dan selalunya menentukan kerumitan permainan tersebut.

Dengan memulakan pertukaran buah, sebarang permainan boleh dimudahkan, dan ia akan menjadi lebih kepada permainan perkiraan. Jika ini tidak diingini, pemain perlu sentiasa berjaga-jaga dan konservatif.

Keseimbangan buah dan kedudukan

Jumlah buah yang lebih banyak tidak semestinya bererti kelebihan yang nyata. Kedudukan juga penting.

Petak tepi misalnya, dianggap petak 'selamat' kerana buah tidak akan dapat dimakan lawan kecuali diumpan. Namun ia juga senang diperangkap.

Dua buah yang bekerja bersama-sama di tepi petak akan dapat maju jauh dan lebih berpeluang mendapat haji. Buah lawan, malah buah haji sekalipun, akan mendapati sukar menghentikan pasangan buah ini.

Kebanyakan pemain baru lebih sukakan petak di tengah, dengan anggapan lebih banyak tempat buahnya boleh pergi, lebih baik. Ini mungkin betul dalam catur tetapi tidak dalam dam.

Makan berganda

Buah hitam g3 boleh memakan 2 buah putih secara lelurus, manakala buah haji f8 boleh memakan 3 buah secara siku keluang

Cara memenangi permainan dam ialah dengan memakan lebih banyak buah lawan berbanding buah sendiri yang dimakan lawan. Untuk itu makan berganda (memakan dua buah atau lebih dalam satu giliran) amat membantu.

Ini boleh berlaku sekiranya terdapat buah lawan yang berturutan dengan satu petak kosong di antaranya, dan ruang kosong di belakang buah yang kedua. Jika memakan menggunakan buah haji pula, buah-buah lawan tidak perlu berdekatan pun.

Terdapat dua cara memakan berganda: lelurus atau siku keluang. Lelurus bermaksud bergerak dalam satu garis lurus sambil memakan buah lawan. Siku keluang pula bermaksud bergerak secara bengkang bengkok sambil memakan.

Untuk mendapat makan berganda, pemain perlu sentiasa peka kepada keadaan di mana terdapat buah lawan yang berturutan dengan satu petak kosong di antaranya. Peluang ini lebih mudah didapati di tengah permainan, apabila masih banyak buah lain yang mengelabui keadaan ini. Jika bernasib baik, pemain malah boleh memakan tiga buah sekaligus berbanding dua dalam keadaan biasa.

Pemain yang dapat menggunakan taktik ini beberapa kali dalam satu permainan lazimnya akan muncul sebagai pemenang.

Umpan

Hitam mengumpan dengan e3 bergerak ke d4, membuka peluang untuk memakan tiga buah lawan. Putih boleh mengelaknya dengan tidak memakan umpan tersebut.

d6 dihalang daripada naik haji oleh buah haji di h4, Hitam boleh mengumpannya dengan e1.

Dam juga mempunyai unsur kawalan. Pemain boleh memanipulasi lawan untuk melakukan sesuatu menggunakan satu peraturan makan, iaitu wajib memakan.

Pemain boleh menyiapkan perangkap dan memberi umpan untuk lawan makan. Teknik biasa ialah dengan menggunakan pasangan buah, dengan "buah belakang" terletak di tepi petak. "Buah depan" pula merupakan buah umpan, ia mara supaya dapat dimakan lawan.

Terdapat beberapa kelebihan umpan. Apabila lawan terpaksa memakan buah pemain, ia bererti pemain mengawal permainan (lawan terpaksa berbuat apa yang dikehendaki pemain dan pemain tahu di mana buah lawan akan berada dalam giliran seterusnya), dan pemain mendapat kedudukan yang lebih baik buat buah belakangnya.

Dalam kebanyakan kes mengumpan, kedua pihak hilang satu buah sahaja. Tetapi pihak yang mengumpan sebenarnya mempunyai kelebihan, kerana dia bepeluang memakan dua atau tiga buah lawan, sekiranya perangkapnya bagus.

Kadangkala, umpan juga berguna untuk menghentikan serangan atau buruan lawan. Misalnya dalam keadaan pemain mempunyai buah yang berpeluang naik haji, tapi mungkin disekat lawan. Pemain boleh memberi umpan untuk membersihkan halangan ini.

Umpan cuma dapat dielak jika lawan sedar akan perangkap pemain sebelum diumpan. Jika tidak pemain cuma mempunyai pilihan untuk tidak memakan umpan, dan kehilangan satu buah secara automatik. Ini mungkin lebih baik sekiranya dengan memakan umpan, pemain akan kehilangan tiga biji buah.

Mendapat haji

Buah biasa dengan buah haji banyak bezanya. Buah haji boleh bergerak ke belakang, dan boleh bergerak banyak petak. Pendek kata, buah haji sangat berkuasa. Di akhir permainan, buah haji juga berupaya mengawal satu baris papan, menghalang mana-mana buah lawan untuk melintas.

Semua buah boleh mendapat haji apabila tiba di hujung papan lawan (baris 8 bagi Hitam dan baris 1 bagi Putih). Namun realitinya hanya 2 atau 3 buah dapat naik haji dalam setiap permainan.

Perangkap haji: Putih terpaksa memakan c5.

Cara terbaik mendapat haji ialah dengan menggunakan dua buah yang bekerja bersama-sama di tepi petak, seperti disebutkan di atas. Ada kalanya, umpan juga diperlukan untuk memecah 'kubu' lawan.

Bagaimanapun, kelebihan haji cuma setakat kemahiran pemain. Buah haji boleh diperangkap dan dimakan lawan sekiranya tidak berhati-hati.

Cara terbaik melawan haji ialah dengan mendapat haji sendiri. Jika lawan mendapat haji awal sekalipun, pemain patut akan tetap mendapat haji sekiranya dia memiliki sekurang-kurangnya satu buah di kedua-dua petak tepi bahagian lawan. Dengan cara ini, lawan terpaksa memilih buah mana yang hendak dimakannya, membenarkan satu lagi buah naik haji.

Bertahan

Dam bukan semata-mata menyerang. Pemain mempunyai tiga barisan buah, dengan 4 buah dalam setiap barisan. Ini boleh dibahagikan kepada 1 barisan menyerang, 1 barisan naik haji dan 1 barisan bertahan. Barisan bertahan berfungsi menahan cubaan lawan mendapat haji. Bagaimanapun, di akhir permainan, buah dam tidak ada gunanya jika ia tidak naik haji. Oleh itu apabila papan sudah agak bersih, barisan bertahan boleh naik haji atau membantu barisan naik haji.

Strategi untuk menang dalam dam kadangkala memerlukan pemain mengimbangi beberapa perkara yang bertentangan. Pergerakan yang memberikan kelebihan buah mungkin akan mendedahkan kelemahan atau melemahkan kedudukan di masa hadapan. Begitu juga, pengorbanan buah untuk kedudukan mungkin akan merugikan sekiranya tidak dapat dirobah menjadi serangan berkesan. Dengan demikian, kunci utama pertimbangan ialah mengimbangi serangan dengan pertahanan. Pendek kata, kaedah bertahan baik seringkali ialah dengan menyerang.